.
3. Bölüm
ALMANCA DA CÜMLE YAPISI
Almanca da cümleler iki ana gruba ayrılır:
1- BASİT CÜMLE 2- BİRLEŞİK CÜMLE
Biz bu bölümde Basit Cümleleri öğrenmeye çalışacağız.
Basit cümleler 3 çeşittir:
1- ANLATIM / BİLDİRİM CÜMLESİ 2- SORU CÜMLESİ 3- EMİR CÜMLESİ
Yalnız Almanca da ki cümle yapısı Türkçemize pek benzemiyor. Çünkü
Türkçe de eylem / yüklem (fiil) sona gelir ve cümle bitirilir.
Almanca da bu böyle değildir. Başta özne vardır, ama hemen
arkasından eylem / yüklem yani fiil gelir.
Örnegin: Ich gehe in die Schule ( Ben gidiyorum okula) Türkçe
de bunun böyle olmadığını biliyoruz.
Cümle yapısının farkı işte burada ortaya çıkıyor.
Bu cümle Türkçe de, Ben okula gidiyorum. diye ifade edilir.
Sona da nokta konarak cümle bitirilir.
Türkçe de cümle yapısı ÖZNE – TÜMLEÇ – YÜKLEM sırası ile
yapılırken, Almanca da , ÖZNE (SUBJEKT)- YÜKLEM (PRÄDIKAT) – TÜMLEÇ (OBJEKT)
sırası ile cümle kurulur.
Tekrar edersek: Almanca da cümle kuruluşu özneden (Subjekt)
hemen sonra yüklem (Prädikat) getirilerek oluyor.
ÖRNEK: Ich gehe in die Schule (Ben okula gidiyorum.) Basit cümle
Gehe ich in die Schule? (Ben okula gidiyor muyum?) Soru cümlesi
Mach es richtig ! (Doğru yap!) Emir cümlesi
Bu arada Almanca da ki bazı dilbilgisi terimlerini de öğrenelim.
HARF : DİE BUCHSTABE ; HECE : DIE SILBE ; KELİME : DAS WORT ; CÜMLE : DER SATZ
TEKİL : SİNGULAR ; ÇOĞUL : PLURAL ; -di li GEÇMİŞ ZAMAN : DAS PERFEKT ; miş li GEÇMİŞ Z. : DAS PLUSQUAM PERFEKT
İSİM : DAS NAMENWORT / NOMEN ; SIFAT : DAS ADJEKTIV ; ZAMİR : PRONOMEN ; FİİL : DAS WERB
EDAT : DIE PRÄPOSITION ; ZARF : DAS ADVERB ; BAĞLAÇ : DAS BINDEWORT ; ÜNLEM : DIE AUSRUFE
5. Bölüm
Şimdi de şahıs zamirlerine bir göz atalım :
1. tekil şahıs : Ben ich
2. tekil şahıs : Sen du
3. tekil şahıs : O er , sie , es
(er: erkekler için , sie: dişiler için , es: cansız varlıklar için )
1. çoğul şahıs : Biz wir
2. çoğul şahıs : Siz ihr
3. çoğul şahıs : Onlar sie sind
mein – benim , dein – senin , sein – onun
unser – bizim , eure – sizin , ihre – onların
Bunun dışında resmiyet ve kibarlık ifadesi olan siz zamiri
Almanca da çok önemlidir. Siz zamiri Sie olarak ve büyük
harf ile yazılır.
……………………………………………………………………………………………….
6. Bölüm
Şimdi gelin yeni isimler (Namenwörte)
öğrenelim (Lütfen Artikelleri ile öğrenin)
der Artikelli isimlere örnek :
der Boden : yer,taban – der Teppich : halı – der Balkon : balkon
der Garten : bahçe – der Tisch : masa – der Stuhl : sandalye
der Pullover: kazak – der Spiegel: ayna – der Becher :bardak, kase
der Ofen : fırın, soba – der Eimer : kova – der Schrank : dolap
der Mann : adam – der Vater : baba – der Sohn : oğul
der Opa : dede – der – Löve : aslan – der Tiger : kaplan
der Esel : eşek – der Affe : maymun – der Hund : köpek
der Vogel : kuş – der Tag : gün – der Mond : ay
der Stern : yıldız – der Himmel : gökyüzü –
der Lehrer : erkek öğretmen
………………………………………………………………………………………………………
die Artikelli isimlere örnek
die Tür : kapı – die Decke : battaniye, tavan – die Wand : duvar
die Treppe : merdiven – die Küche : mutfak – die Hose : pantolon
die Jacke : ceket – die Tasse : fincan – die Suppe : çorba
die Frau : kadın – die Mutter : anne – die Tochter : kız
die Oma : büyük anne – die Nacht : gece – die Sonne : güneş
die Wolke : bulut – die Katze : kedi – die Tasche : çanta
die Lehrerin : bayan ögretmen
………………………………………………………………………………………………………..
das Artikelli isimlere örnek
das fenster: pencere – das Zimmer : oda – das Bett : yatak
das Kissen : yastık – das Hemd : gömlek – das T-Shirt : fanila
das Brot : ekmek – das Messer : bıçak – das Wasser : su
das Essen : yemek – das Kind : çocuk – das Heft : defter
das Bild : resim – das Auto : otomobil – das Pferd : at
………………………………………………………………………………………………………….
7. Bölüm
Fiiller – EYLEM – (Tunwörter)
Almanca da fiillerin arkasına gelen -en eki Türkçe
de -mak , -mek olarak bildigimiz mastar ekidir.
Fiil kökü : komm (gel) mastar : -en (mek)
yazılışı : kommen (gelmek)
Dikkat ! Konuşurken veya okurken kommen
olarak değil, komın olarak söylenir. Yani mastar
eki “en“ değil “ ın“ olarak söylenmelidir.
Örnek: denkın, mahın, (spielen)şipilın… gibi.
Şimdi siz de bu fiilleri ezberleyin ve söylemeye çalışın:
kommen – gelmek, machen – yapmak, spielen – oynamak,
hören – duymak, tanzen – dans etmek, singen – şarkı söylemek,
schwimmen – yüzmek, schlafen – uyumak, arbeiten – çalışmak
lesen – okumak, schreiben – yazmak, sehen – görmek
gucken – bakmak, sitzen – oturmak, stehen – ayakta durmak
sprechen – konuşmak, fallen – düşmek, aufstehen – kalkmak
lieben – sevmek, denken – düşünmek, danken – teşekkür etmek
träumen – rüya görmek, anrufen – telefon etmek, rufen – çağırmak
lachen – gülmek, weinen – ağlamak, trinken – içmek, kochen – pişirmek,
schlucken – yutmak, gehen – yürüyerek gitmek, kaufen – satın almak
verkaufen – satmak, essen – yemek yemek, wohnen – ikamet etmek
küssen – öpmek, laufen – koşmak, malen – boyamak, lernen – öğrenmek,
schneiden – kesmek, lesen – okumak, fliegen – uçmak
können – muktedir olmak, müssen – mecbur olmak, tuen – yapmak,
fahren – bir araç ile gitmek, fliegen – uçmak, beten- ibadet/dua etmek
Almanca da YARDIMCI FİİLLER
haben (geçmiş zaman formunda sahip olma yard. fiili)
ich habe gelesen, du hast gelesen, er,sie,es hat gelesen
okudum , okudun, okudu
wir haben gelesen, ihr habt gelesen, sie haben gelesen
okuduk, okudunuz, okudular
werden (gelecek zaman formunda yüklemi tamlayan yard. fiil)
Ich werde lesen, du wirst lesen, er,sie,es, wird lesen
okuyacağım, okuyacaksın, okuyacak
wir werden lesen, ihr werdet lesen, sie werden lesen
okuyacağız, okuyacaksınız, okuyacaklar
sein (şimdiki zaman formunda şahıs belirten yard. fiil)
Ich bin müde, du bist müde, er,sie,es ist müde
ben yorgunum, sen yorgunsun, o yorgun
wir sind müde, ihr seid müde, sie sind müde
biz yorgunuz, siz yorgunsunuz, onlar yorgunlar
(Modalverben)
müssen ( mecburiyet ve gereklilik durumu)
ich muss gehen, du musst gehen, er,sie,es muss gehen
gitmeliyim, gitmelisin, gitmeli
wir müssen gehen, ihr müsst gehen, sie müssen gehen
gitmeliyiz, gitmelisiniz, gitmeliler
wollen ( istek)
ich will lesen, du willst lesen , er,sie,es will lesen,
okumak istiyorum, okumak istiyorsun, okumak istiyor
wir wollen lesen, ihr wollt lesen , sie wollen lesen
okumak istiyoruz, okumak istiyorsunuz, okumak istiyorlar
sollen (zorunluluk-gereklilik)
ich soll sehen, du sollst sehen , er,sie,es soll sehen,
görmeliyim, görmelisin, görmeli
wir sollen sehen, ihr solllt sehen, sie sollen sehen
görmeliyiz, görmelisiniz, görmeliler
können ( -a /-e bilmek)
ich kann hören, du kannst hören , er,sie,es kann hören,
duyabilirim, duyabilirsin, duyabilir
wir können hören, ihr könnt hören, sie können hören
duyabiliriz duyabilirsiniz duyabilirler
dürfen ( izin, müsade)
ich darf sitzen, du darfst sitzen , er,sie,es darf sitzen
oturabilirim (oturmaya iznim var), oturabilirsin, oturabilir
wir dürfen sitzen , ihr dürft sitzen , sie dürfen sitzen
oturabiliriz, oturabilirsiniz, oturabilirler
möchten (arzu etmek)
ich möchte spielen, du möchtest spielen, er,sie,es möchte spielen,
oynamak istiyorum, oynamak istiyorsun, oynamak istiyor,
wir möchten spielen , ihr möchtet spielen , sie möchten spielen
oynamak istiyoruz, oynamak istiyorsunuz, oynamak istiyorlar
mögen (hoşlanmak)
Ich mag schwimmen, du magst schwimmen, er,sie,es mag schiımmen
yüzmekten hoşlanıyorum,…hoşlanıyorsun, …hoşlanıyor
wir mögen schwimmen, ihr mögt schwimmen, sie mögen schwimmen
…hoşlanıyoruz, …hoşlanıyorsunuz, …hoşlanıyorlar
ALMANCA DA DÜZGÜN BİR CÜMLE, SORU CÜMLESİNE NASIL ÇEVRİLİR ?
Bunu yapmak çok kolay. Baş taraftaki özne ile hemen yanında bulunan fiilin yerlerini
değiştirerek soru cümlesi yapabiliriz.
Örnek:
Ich möchte spielen. – ( oynamak istiyorum.)
Möchte ich spielen? – (oynamak istiyor muyum?)
Ihr könnt hören. (duyabilirsiniz) –
Könnt ihr hören? (duyabilir misiniz?)
ÖDEV : Şimdi de siz yukardaki bütün düzgün cümleleri, soru cümlelerine çevirmeye çalışın.
ALMANCA DA OLUMLU CÜMLE, NASIL OLUMSUZ CÜMLE YAPILIR ?
Bu da çok kolay.
Yardımcı fiilden sonra gelen fiilin/yüklemin önüne nicht kelimesi getirilir.
Örnek: Ich habe gelesen. (Ben okudum.) – Ich habe nicht gelesen. (Ben okumadim.)
Ich kann Auto fahren. (Ben araba sürebilirim.) – Ich kann nicht Auto fahren. (Ben araba süremem.)
Das Wetter heute ist schön. (Bugün hava güzel.) – Das Wetter heute ist nicht schön. (Bugün hava güzel değil.)
Ali darf nach Köln fahren. (Ali Köln e gidebilir.) – Ali darf nicht nach Köln fahren. (Ali Köln e gidemez.)
………………………………………………………………………………….
8. Bölüm
FİİLLERDE ZAMAN
Almanca da da Türkçe de olduğu gibi ;
Basit ve BirleşikZamanlar
olmak üzere iki çeşit zaman kavramı vardır.
-BİZ BU BÖLÜMDE BASİT ZAMANLARI ÖĞRENECEĞİZ-
Almanca da ki basit zamanlar 3 Tanedir.
1- (die Vergangenheit) : Geçmiş Zaman
2- (der gegenwart) : Şimdiki Zaman
3- (die Zukunft) : Gelecek Zaman
Fiil Çekimleri : VERGANGENHEIT – Geçmiş Zaman
Ich habe ein Buch gelesen. Ben bir kitap okudum.
Du hast ein Buch gelesen. Sen bir kitap okudun.
Er (sie-es) hat ein Buch gelesen. O bir kitap okudu.
Wir haben ein Buch gelesen. Biz bir kitap okuduk.
Ihr habt ein Buch gelesen. Siz bir kitap okudunuz.
Sie haben ein Buch gelesen. Onlar bir kitap okudular.
Ich habe gelacht. Ben güldüm.
Du hast gelacht. Sen güldün.
Er (sie-es) hat gelacht. O güldü.
Wir haben gelacht. Biz güldük.
Ihr habt gelacht. Siz güldünüz.
Sie haben gelacht. Onlar güldüler.
Örnek: (die Vergangenheit) „-di li geçmiş zaman“ 1. tekil şahıs
Ich habe ein Buch gelesen. Ben bir kitap okudum.
Ich habe dich gesehen. Ben seni gördüm.
Ich habe einen Auto gekauft. Ben bir araba satın aldım.
Ich habe gestern geschwommen. Ben dün yüzdüm.
Dikkat edersek, geçmiş zaman şeklinde bazı fiillerin önüne
„ge“ ekini koyduk.
Şimdi de siz şu fiillerin çekimini yapmaya çalışın.
sehen, schlafen, fahren
Geçmiş zamanla ilgili olarak bir de şu şekil vardır.
Ich habe das gemacht. Bunu ben yaptım.
Ich habe an dich gedacht. Ben seni düşündüm.
Ich habe gestern Fussball gespielt. Dün futbol oynadım.
Ich habe Deutsch gelernt. Ben Almanca öğrendim.
Du hast gelacht. Sen güldün.
Er hat geguckt. O baktı.
Görüldüğü gibi biraz farklı olarak fiilin önüne “ge“ sonuna
da “t“ getirdik.
Şimdi de şu fiiller ile çalışmalar yapalım: (Fiil çekimlerini yapın)
Ich habe gehört. Du hast …. Er hat….. Wir…….. ……
Ich habe gedacht. Du ……. …………… …………
Ich habe gelogen. Du …….. ……………… …………….
Ich habe neues Auto gekauft. Du ……. ……. ……
Şimdiki Zaman fiil çekimi
Ich lese ein Buch ……………Ben bir kitap okuyorum.
Du liest ein Buch ……………Sen kitap okuyorsun.
Er (sie-es) lies ein Buch…….O kitap okuyor.
Wir lesen ein Buch…………..Biz kitap okuyoruz.
ihr liest ein Buch……………..Siz kitap okuyorsunuz.
Sie lesen ein Buch……………Onlar kitap okuyorlar.
Şimdi de siz aynı şekilde „gehen“ fiilinin çekimini yapın.
Ich gehe in die Schule. Okula gidiyorum.
Du gehts in ……………..
Er geht ……..
Wir
Ihr
Sie
………………………………………………………………………………………….
9. Bölüm
Almanca da SIFATLAR –
(DAS ADJEKTIV / WIEWÖRTER)
Almanca da sıfatlar küçük harf ile başlar. Bir ismin
nasıl olduğunu anlatır.
klein : küçük, gross : büyük, neu : yeni, lang : uzun, kurz : kısa
alt : eski, nah : yakın, fern : uzak, sauber : temiz, dreckig : pis,
weich : yumuşak, hart : sert, schön : güzel, hässlich: çirkin,
frisch : taze, tief : alçak, hoch : yüksek, satt : tok, hungrig: aç
dick : kalın, dünn : ince, kalt : soğuk, warm : sıcak,
hell : aydınlık, açık, dunkel : karanlık koyu, weiss : beyaz,
schwarz : siyah, blau : mavi, rot : kırmızı, grün : yeşil,
gelb : sarı, grau : gri, orange : kavuniçi, braun : kahverengi
lang : uzun, kurz : kısa, glatt : düz, wellig : dalgalı
Almanca da Sayılar:
1- ein(ayn), 2- zwei(svay), 3- drei(dray), 4- vier(fiye)
5- fünf, 6- sechs(zeks), 7-sieben(zibın), 8-acht(aht)
9- neun(noyn), 10-zehn(seyn), 11-elf, 12- zwölf(svölf)
13- dreizehn(drayseyn), 14- viertzehn, 15-fünfzehn,
16- sechszehn, 19- neunzehn, 20- zwanzig(svanzig)
30- dreisig, 40- viertzig, 50- fünfsig, 60- sechsig,
70- siebzig, 80- achtsig, 90- neunsig, 100- hundert, 1000- tausend
Almanca da SAYILARIN OKUNUŞU, Türkçe de ki gibi değildir !
İki basamaklı sayılarda, önce tek basamaklı sayı, sonra iki basamaklı
sayı söylenir.
ÖRNEK: 15- onbeş – fünf zehn(beş on), 19- ondokuz – (neunzehn)
Bu yirmiye kadar böyledir.
Yirmiden sonra ise şöyledir:
21- ein/und/zwanzig (bir ve yirmi), 37- sieben/und/dreizig,
58- achtundfünfzig, 81- einundachtzig, 94- vierundneunzig
Şimdi siz de iki basamaklı sayılar ile çalışmalar yapın
10. Bölüm
Şimdi de kolay cümleler kuralım:
Dikkat: Sonu „-en“ , olan kelimeleri “ ın“ , (…gutın morgın)
sonu „-er“ , “-r“ , olan kelimeleri de „ya , a“ olarak, okuyun !(der Lehrer – deya Lehra)
Hallo : Merhaba –Guten Morgen: Günaydın, Guten Abend : Iyi akşamlar,
Guten Tag : Iyi günler – Gute Nacht : Iyi geceler, Danke schön:Teşekkür
ederim, Danke sehr : Çok teşekkürler, Bitte : Lütfen : Gerne : Memnuniyetle
Ja(ya) : Evet, Nein(nayn): Hayır, Jetzt(yetz) : Şimdi,Nachher(nahiya):Sonra
Gleich(glayş) : Hemen, Wie viel(fil) Uhr(uğa) ist es? : Saat kaç?
Können Sie mir helfen bitte? : Bana yardım edebilir misiniz lütfen?
Wie geht es dir? : Nasılsın? – Es geht mir gut : Ben iyiyim
Wie geht es Ihnen? : Nasılsınız? – Was machst du? : Ne yapıyorsun?
İch arbeite(arbayte) : Ben çalışıyorum, İch lese ein Buch : Ben bir kitap okuyorum.
Wo : Nerede? – Wie(vi) : Nasıl? – Wann(van) : Ne zaman? – Warum : Niçin
Womit? : Ne ile? Welche?(velçi) : Hangi,hangisi?
Ich (iş) mache meine Hausaufgaben. Ev ödevimi yapıyorum.
Ich gehe einkaufen. Alış veriş yapmaya gidiyorum.
Ich habe hunger. Benim karnım aç.
Ich bin satt. Benim karnım tok. / Ben doydum.
Ich gehe spazieren. Ben gezmeye gidiyorum.
Wir haben ein neues Haus gekauft. Biz yeni bir ev aldık.
Mein Vater hat ein neues Auto gekauft. Babam yeni bir araba satın aldı
Ich möchte deutsch lernen. Ben Almanca öğrenmek istiyorum.
Die Türkei ist ein schönes Land. Türkiye çok güzel bir ülkedir.
Heute ist das Wetter sehr schön. Hava bu gün çok güzel.
Gestern nacht hat es geschneit. Dün gece kar yağdı.
Im Juni werden wir nach Ankara fahren. Biz haziran ayında Ankara ya gideceğiz.
Ich gehe in die 8. (achte) Klasse. Ben 8. sınıfa gidiyorum.
Die Kinder spielen Fussball. Çocuklar futbol oynuyorlar.
Der Arzt hat mir Medikamente gegeben / verschrieben. Doktor bana ilaç verdi/yazdı.
Ali ist krank geworden. Ali hasta oldu.
Nett Sie / Dich kennenzulernen. Sizinle / seninle tanışmak çok güzel.
Mein Name ist Ali. Wie heisst Du? Benim adım Ali. Senin adın ne?
Wo wohnst Du? Nerede oturuyorsun?
Mein Vater arbeitet in der Fabrik. Babam fabrikada çalışıyor.
Ich mag meinen Lehrer / meine Lehrerin sehr! Ben öğretmenimi çok seviyorum.