ALMANCA DA CÜMLE YAPISI ÖZNE TÜMLEC YÜKLEM – ZAMIR EDAT

 

3. Bölüm

ALMANCA DA  CÜMLE  YAPISI

Almanca da cümleler iki ana gruba ayrılır:

1- BASİT CÜMLE   2- BİRLEŞİK CÜMLE

Biz bu bölümde Basit Cümleleri öğrenmeye çalışacağız.

Basit cümleler 3 çeşittir:

1- ANLATIM / BİLDİRİM CÜMLESİ  2- SORU CÜMLESİ   3- EMİR CÜMLESİ

Yalnız Almanca da ki cümle yapısı Türkçemize  pek benzemiyor. Çünkü

Türkçe de eylem / yüklem (fiil) sona gelir ve  cümle bitirilir.

Almanca da bu böyle değildir. Başta özne vardır, ama hemen

arkasından eylem / yüklem yani fiil gelir.

Örnegin: Ich gehe in die Schule ( Ben gidiyorum okula) Türkçe

de bunun böyle olmadığını biliyoruz.

Cümle yapısının farkı işte burada ortaya çıkıyor.

Bu cümle Türkçe de, Ben okula gidiyorum. diye ifade edilir.

Sona da nokta konarak cümle bitirilir.

Türkçe de cümle  yapısı ÖZNE – TÜMLEÇ – YÜKLEM sırası ile

yapılırken,  Almanca da ,  ÖZNE (SUBJEKT)- YÜKLEM (PRÄDIKAT) – TÜMLEÇ (OBJEKT)

sırası ile cümle kurulur.

Tekrar edersek: Almanca da cümle kuruluşu özneden (Subjekt)

hemen sonra  yüklem (Prädikat) getirilerek oluyor.

ÖRNEK: Ich gehe in die Schule (Ben okula gidiyorum.) Basit cümle

Gehe ich in die Schule? (Ben okula gidiyor muyum?)  Soru cümlesi

Mach es richtig !  (Doğru yap!)  Emir cümlesi

Bu arada Almanca da ki bazı dilbilgisi terimlerini de öğrenelim.

HARF : DİE BUCHSTABE ;  HECE : DIE SILBE ;  KELİME : DAS WORT ;  CÜMLE : DER SATZ

TEKİL : SİNGULAR ;  ÇOĞUL : PLURAL ;  -di li GEÇMİŞ ZAMAN : DAS PERFEKT ;  miş li GEÇMİŞ Z. : DAS PLUSQUAM PERFEKT

İSİM : DAS NAMENWORT / NOMEN ;   SIFAT :   DAS ADJEKTIV ;  ZAMİR :  PRONOMEN ;  FİİL :  DAS WERB

EDAT : DIE PRÄPOSITION ;  ZARF :  DAS  ADVERB ;  BAĞLAÇ :  DAS BINDEWORT ;  ÜNLEM :  DIE AUSRUFE

 

5. Bölüm

Şimdi de şahıs zamirlerine bir göz atalım :

1. tekil  şahıs :  Ben         ich

2. tekil şahıs  :  Sen          du

3. tekil şahıs  :  O              er ,  sie , es

(er: erkekler için , sie: dişiler için , es: cansız  varlıklar için )

1. çoğul şahıs  :  Biz           wir

2. çoğul şahıs  :  Siz            ihr

3. çoğul şahıs  :  Onlar        sie sind

mein  –  benim         ,     dein  –  senin       ,       sein  –  onun

unser   –  bizim        ,     eure     –  sizin     ,       ihre    –  onların

Bunun dışında resmiyet ve kibarlık ifadesi olan siz zamiri

Almanca da çok önemlidir. Siz zamiri Sie olarak ve büyük

harf ile yazılır.

……………………………………………………………………………………………….

6. Bölüm

Şimdi gelin yeni isimler (Namenwörte)

öğrenelim (Lütfen Artikelleri ile öğrenin)

der  Artikelli isimlere örnek :

der Boden  :  yer,taban – der Teppich : halı  – der Balkon :  balkon

der Garten  :  bahçe    – der Tisch :  masa   – der Stuhl  :  sandalye

der Pullover:  kazak – der Spiegel: ayna – der Becher :bardak, kase

der Ofen :  fırın, soba  – der Eimer  : kova   – der Schrank : dolap

der Mann :  adam   – der Vater  :  baba  – der Sohn   :  oğul

der Opa    :  dede –     der  –   Löve :  aslan   – der Tiger  :  kaplan

der Esel    :  eşek  – der Affe  :  maymun  – der Hund   :  köpek

der Vogel  :  kuş  – der Tag  :  gün        – der Mond   :  ay

der Stern  : yıldız  – der Himmel  : gökyüzü –

der Lehrer  :  erkek öğretmen

 

………………………………………………………………………………………………………

die Artikelli isimlere örnek

die Tür :  kapı    – die Decke  :  battaniye, tavan – die Wand  : duvar

die Treppe :  merdiven – die Küche : mutfak – die Hose : pantolon

die Jacke  : ceket   – die Tasse  :  fincan    – die Suppe  :  çorba

die Frau :  kadın  – die Mutter :  anne  – die Tochter   :  kız

die Oma :  büyük anne  – die Nacht :  gece  – die Sonne  :  güneş

die Wolke  :  bulut  – die Katze  :  kedi    –    die Tasche    :  çanta

die Lehrerin  :  bayan ögretmen

………………………………………………………………………………………………………..

das  Artikelli isimlere örnek

das fenster:  pencere  – das Zimmer : oda     – das Bett      :  yatak

das Kissen  :  yastık  – das Hemd  :  gömlek –  das T-Shirt   :  fanila

das Brot    :  ekmek  – das Messer :  bıçak –    das Wasser  :  su

das Essen :  yemek  – das Kind :  çocuk  – das Heft   :  defter

das Bild    :  resim  – das Auto  :  otomobil –  das Pferd  :  at

………………………………………………………………………………………………………….

7. Bölüm

Fiiller – EYLEM    –     (Tunwörter)

Almanca da fiillerin arkasına  gelen  -en eki Türkçe

de   -mak , -mek olarak bildigimiz  mastar ekidir.

Fiil  kökü  :  komm (gel)   mastar : -en (mek)

yazılışı    : kommen (gelmek)

Dikkat ! Konuşurken  veya okurken kommen

olarak değil, komın olarak söylenir. Yani mastar

eki “en“  değil  “ ın“  olarak söylenmelidir.

Örnek: denkın, mahın, (spielen)şipilın… gibi.

Şimdi siz de bu fiilleri ezberleyin ve söylemeye çalışın:

kommen – gelmek, machen –  yapmak, spielen – oynamak,

hören –  duymak, tanzen – dans etmek, singen – şarkı söylemek,

schwimmen – yüzmek, schlafen – uyumak, arbeiten – çalışmak

lesen – okumak, schreiben – yazmak, sehen – görmek

gucken – bakmak, sitzen – oturmak, stehen –  ayakta durmak

sprechen – konuşmak, fallen – düşmek, aufstehen – kalkmak

lieben – sevmek, denken – düşünmek, danken – teşekkür etmek

träumen – rüya görmek, anrufen – telefon etmek, rufen – çağırmak

lachen – gülmek, weinen – ağlamak, trinken – içmek,  kochen – pişirmek,

schlucken – yutmak, gehen – yürüyerek gitmek, kaufen – satın almak

verkaufen – satmak, essen – yemek yemek, wohnen – ikamet etmek

küssen – öpmek, laufen – koşmak, malen – boyamak,    lernen – öğrenmek,

schneiden – kesmek, lesen – okumak,   fliegen – uçmak

können – muktedir olmak,    müssen – mecbur olmak, tuen – yapmak,

fahren – bir araç ile gitmek,  fliegen – uçmak,  beten- ibadet/dua etmek

 

Almanca da YARDIMCI FİİLLER

haben (geçmiş zaman formunda sahip olma yard. fiili)

ich habe gelesen,    du hast gelesen,    er,sie,es hat gelesen

okudum ,               okudun,                okudu

wir haben gelesen,  ihr habt gelesen,   sie haben gelesen

okuduk,                  okudunuz,            okudular

werden (gelecek zaman formunda yüklemi tamlayan yard. fiil)

Ich werde lesen,  du wirst lesen,  er,sie,es, wird lesen

okuyacağım,        okuyacaksın,    okuyacak

wir werden lesen,  ihr werdet lesen,  sie werden lesen

okuyacağız,           okuyacaksınız,     okuyacaklar

sein (şimdiki zaman formunda şahıs belirten yard. fiil)

Ich bin müde,        du bist müde,         er,sie,es ist müde

ben yorgunum,      sen yorgunsun,       o yorgun

wir sind müde,       ihr seid müde,        sie sind müde

biz yorgunuz,         siz yorgunsunuz,     onlar yorgunlar

(Modalverben)

müssen ( mecburiyet ve gereklilik durumu)

ich muss gehen,       du musst gehen,     er,sie,es  muss gehen

gitmeliyim,              gitmelisin,               gitmeli

wir müssen gehen,   ihr müsst gehen,      sie müssen gehen

gitmeliyiz,               gitmelisiniz,              gitmeliler

wollen ( istek)

ich will lesen,           du willst lesen ,          er,sie,es will lesen,

okumak istiyorum,   okumak istiyorsun,        okumak istiyor

wir wollen lesen,      ihr wollt lesen ,           sie wollen lesen

okumak istiyoruz,     okumak istiyorsunuz,     okumak istiyorlar

sollen (zorunluluk-gereklilik)

ich soll sehen, du sollst sehen , er,sie,es soll sehen,

görmeliyim,    görmelisin,        görmeli

wir sollen sehen,    ihr solllt sehen,    sie sollen sehen

görmeliyiz,            görmelisiniz,        görmeliler

können ( -a /-e bilmek)

ich kann hören, du kannst hören , er,sie,es kann hören,

duyabilirim,      duyabilirsin,         duyabilir

wir können hören,     ihr könnt hören,       sie können hören

duyabiliriz                 duyabilirsiniz           duyabilirler

dürfen ( izin, müsade)

ich darf sitzen,        du darfst sitzen ,            er,sie,es darf sitzen

oturabilirim (oturmaya  iznim var), oturabilirsin, oturabilir

wir dürfen sitzen ,    ihr dürft sitzen ,   sie dürfen sitzen

oturabiliriz,              oturabilirsiniz,      oturabilirler

möchten (arzu etmek)

ich möchte spielen,   du möchtest spielen,      er,sie,es möchte spielen,

oynamak istiyorum,    oynamak istiyorsun,         oynamak istiyor,

wir möchten spielen , ihr möchtet spielen ,      sie möchten spielen

oynamak istiyoruz,       oynamak istiyorsunuz,     oynamak istiyorlar

mögen (hoşlanmak)

Ich mag schwimmen,    du magst schwimmen,  er,sie,es mag schiımmen

yüzmekten hoşlanıyorum,…hoşlanıyorsun,      …hoşlanıyor

wir mögen schwimmen,  ihr mögt schwimmen,  sie mögen schwimmen

…hoşlanıyoruz,              …hoşlanıyorsunuz,         …hoşlanıyorlar

ALMANCA DA DÜZGÜN BİR CÜMLE, SORU CÜMLESİNE NASIL ÇEVRİLİR ?

Bunu yapmak çok kolay. Baş taraftaki özne ile hemen yanında bulunan fiilin yerlerini

değiştirerek soru cümlesi yapabiliriz.

Örnek:

Ich möchte spielen. – ( oynamak istiyorum.)

Möchte ich spielen? – (oynamak istiyor muyum?)

Ihr könnt hören. (duyabilirsiniz) –

Könnt ihr hören? (duyabilir misiniz?)

ÖDEV : Şimdi de siz yukardaki  bütün düzgün cümleleri, soru cümlelerine çevirmeye çalışın.

ALMANCA DA OLUMLU CÜMLE, NASIL OLUMSUZ CÜMLE YAPILIR ?

Bu da çok kolay.

Yardımcı fiilden sonra gelen fiilin/yüklemin önüne nicht kelimesi getirilir.

Örnek: Ich habe gelesen. (Ben okudum.) – Ich habe nicht gelesen. (Ben okumadim.)

Ich kann Auto fahren. (Ben araba sürebilirim.) – Ich kann nicht Auto fahren. (Ben araba süremem.)

Das Wetter heute ist schön. (Bugün hava güzel.) – Das Wetter heute ist nicht schön. (Bugün hava güzel değil.)

Ali darf nach Köln fahren. (Ali Köln e gidebilir.) – Ali darf nicht nach Köln fahren. (Ali Köln e gidemez.)

 

………………………………………………………………………………….

8. Bölüm

FİİLLERDE ZAMAN

Almanca da da Türkçe de olduğu gibi ;

Basit ve BirleşikZamanlar

olmak üzere iki çeşit zaman kavramı vardır.

-BİZ BU BÖLÜMDE BASİT ZAMANLARI ÖĞRENECEĞİZ-

Almanca da  ki   basit zamanlar 3  Tanedir.

1-   (die Vergangenheit)   :  Geçmiş  Zaman

2-   (der gegenwart)         :  Şimdiki Zaman

3-   (die Zukunft)              :  Gelecek Zaman

Fiil  Çekimleri :  VERGANGENHEIT  –  Geçmiş Zaman

Ich habe ein Buch gelesen.            Ben bir kitap okudum.

Du hast ein Buch gelesen.             Sen bir kitap okudun.

Er (sie-es) hat ein Buch gelesen.      O bir kitap okudu.

Wir haben ein Buch gelesen.           Biz bir kitap okuduk.

Ihr habt ein Buch gelesen.             Siz bir kitap okudunuz.

Sie haben ein Buch gelesen.          Onlar bir kitap okudular.

 

Ich habe gelacht.                  Ben güldüm.

Du hast gelacht.                   Sen güldün.

Er (sie-es) hat gelacht.           O güldü.

Wir haben gelacht.                Biz güldük.

Ihr habt gelacht.                   Siz güldünüz.

Sie haben gelacht.                Onlar güldüler.

Örnek:  (die Vergangenheit) „-di li geçmiş zaman“  1. tekil şahıs

Ich habe ein Buch gelesen.         Ben bir kitap okudum.

Ich habe dich gesehen.               Ben seni gördüm.

Ich habe einen Auto gekauft.       Ben bir araba satın aldım.

Ich habe gestern geschwommen.  Ben dün yüzdüm.

Dikkat  edersek, geçmiş zaman şeklinde  bazı fiillerin önüne

„ge“ ekini koyduk.

Şimdi de siz şu fiillerin çekimini yapmaya çalışın.

sehen,  schlafen, fahren

Geçmiş zamanla ilgili olarak bir de şu şekil vardır.

Ich habe das gemacht.                   Bunu ben yaptım.

Ich habe an dich  gedacht. Ben seni düşündüm.

Ich habe gestern Fussball gespielt. Dün futbol oynadım.

Ich habe Deutsch gelernt.               Ben Almanca öğrendim.

Du hast gelacht.                            Sen güldün.

Er hat geguckt.                             O  baktı.

Görüldüğü gibi biraz farklı olarak fiilin önüne “ge“  sonuna

da “t“ getirdik.

Şimdi de şu fiiller ile çalışmalar yapalım: (Fiil çekimlerini yapın)

Ich habe gehört.  Du hast ….              Er hat…..         Wir……..     ……

Ich habe gedacht.  Du   …….               ……………         …………

Ich habe gelogen.   Du    ……..        ………………           …………….

Ich habe neues Auto gekauft.  Du   …….    …….    ……

Şimdiki Zaman fiil  çekimi

Ich lese ein Buch ……………Ben bir kitap okuyorum.

Du liest ein Buch ……………Sen kitap okuyorsun.

Er (sie-es) lies ein Buch…….O kitap okuyor.

Wir lesen ein Buch…………..Biz kitap okuyoruz.

ihr liest ein Buch……………..Siz kitap okuyorsunuz.

Sie lesen ein Buch……………Onlar kitap okuyorlar.

Şimdi de siz aynı şekilde „gehen“ fiilinin çekimini yapın.

Ich gehe in die Schule.            Okula gidiyorum.

Du gehts in  ……………..

Er geht ……..

Wir

Ihr

Sie

………………………………………………………………………………………….

9. Bölüm

Almanca da  SIFATLAR  –

(DAS ADJEKTIV / WIEWÖRTER)

Almanca da sıfatlar küçük harf ile başlar. Bir ismin

nasıl olduğunu anlatır.

klein : küçük, gross : büyük, neu : yeni, lang : uzun, kurz : kısa

alt : eski, nah : yakın, fern : uzak,   sauber : temiz, dreckig : pis,

weich : yumuşak,    hart : sert, schön : güzel, hässlich: çirkin,

frisch : taze, tief : alçak, hoch : yüksek,   satt : tok, hungrig: aç

dick : kalın,    dünn : ince, kalt : soğuk, warm : sıcak,

hell : aydınlık, açık, dunkel : karanlık koyu, weiss : beyaz,

schwarz : siyah, blau : mavi, rot : kırmızı,      grün : yeşil,

gelb : sarı, grau : gri,    orange : kavuniçi,   braun : kahverengi

lang : uzun, kurz : kısa,     glatt : düz,      wellig : dalgalı

Almanca da Sayılar:

1- ein(ayn), 2- zwei(svay), 3- drei(dray), 4- vier(fiye)

5- fünf,  6- sechs(zeks), 7-sieben(zibın),  8-acht(aht)

9- neun(noyn), 10-zehn(seyn),  11-elf, 12- zwölf(svölf)

13- dreizehn(drayseyn), 14- viertzehn, 15-fünfzehn,

16- sechszehn, 19- neunzehn, 20- zwanzig(svanzig)

30- dreisig, 40- viertzig, 50- fünfsig, 60- sechsig,

70- siebzig, 80- achtsig, 90- neunsig, 100- hundert, 1000- tausend

Almanca da SAYILARIN OKUNUŞU, Türkçe de ki gibi değildir !

İki basamaklı sayılarda, önce tek basamaklı sayı, sonra iki basamaklı

sayı söylenir.

ÖRNEK: 15- onbeş – fünf zehn(beş on), 19- ondokuz – (neunzehn)

Bu yirmiye kadar böyledir.

Yirmiden sonra ise şöyledir:

21- ein/und/zwanzig (bir ve yirmi), 37- sieben/und/dreizig,

58- achtundfünfzig, 81- einundachtzig, 94- vierundneunzig

Şimdi siz de iki basamaklı sayılar ile çalışmalar yapın

10. Bölüm

Şimdi de kolay cümleler kuralım:

Dikkat: Sonu „-en“ , olan kelimeleri “ ın“ ,  (…gutın morgın)

sonu „-er“  , “-r“ , olan kelimeleri  de „ya , a“ olarak, okuyun !(der Lehrer – deya Lehra)

Hallo :  Merhaba –Guten Morgen: Günaydın, Guten Abend : Iyi akşamlar,

Guten Tag : Iyi günler – Gute Nacht : Iyi geceler, Danke schön:Teşekkür

ederim, Danke sehr : Çok teşekkürler, Bitte : Lütfen : Gerne : Memnuniyetle

Ja(ya) : Evet, Nein(nayn): Hayır,  Jetzt(yetz) : Şimdi,Nachher(nahiya):Sonra

Gleich(glayş) : Hemen, Wie viel(fil) Uhr(uğa) ist es? :   Saat kaç?

Können Sie mir helfen bitte? :  Bana yardım edebilir misiniz lütfen?

Wie geht es dir? :  Nasılsın?  –   Es geht mir gut :  Ben iyiyim

Wie geht es Ihnen? :  Nasılsınız?  – Was machst du? :  Ne yapıyorsun?

İch arbeite(arbayte)  :  Ben çalışıyorum, İch lese ein Buch : Ben bir kitap okuyorum.

Wo : Nerede?  – Wie(vi) : Nasıl?  – Wann(van) : Ne zaman? – Warum : Niçin

Womit? : Ne ile?  Welche?(velçi) : Hangi,hangisi?

 

Ich (iş) mache meine Hausaufgaben. Ev ödevimi yapıyorum.

Ich gehe einkaufen. Alış veriş yapmaya gidiyorum.

Ich habe hunger. Benim karnım aç.

Ich bin satt. Benim karnım tok. / Ben doydum.

Ich gehe spazieren. Ben gezmeye gidiyorum.

Wir haben ein neues Haus gekauft. Biz yeni bir ev aldık.

Mein Vater hat ein neues Auto gekauft. Babam yeni bir araba satın aldı

Ich möchte deutsch lernen. Ben Almanca öğrenmek istiyorum.

Die Türkei ist ein schönes Land. Türkiye çok güzel bir ülkedir.

Heute ist das Wetter sehr schön. Hava bu gün çok güzel.

Gestern nacht hat es geschneit. Dün gece kar yağdı.

Im Juni werden wir nach Ankara fahren.    Biz haziran ayında Ankara ya gideceğiz.

Ich gehe in die 8. (achte) Klasse. Ben 8. sınıfa gidiyorum.

Die Kinder spielen Fussball. Çocuklar futbol oynuyorlar.

Der Arzt hat mir Medikamente gegeben / verschrieben. Doktor bana ilaç verdi/yazdı.

Ali ist krank geworden. Ali hasta oldu.

Nett Sie / Dich kennenzulernen. Sizinle / seninle tanışmak çok güzel.

Mein Name ist Ali. Wie heisst Du? Benim adım Ali. Senin adın ne?

Wo wohnst Du? Nerede oturuyorsun?

Mein Vater arbeitet in der Fabrik. Babam fabrikada çalışıyor.

Ich mag meinen Lehrer / meine Lehrerin sehr! Ben öğretmenimi çok seviyorum.